Түлегінің үлгісі

10.11.2017

 «Бекітемін»

 Колледж

директоры

__________ Савельев С.Б

«___»____________2017ж.

 

 

 

 

 

 

 

Құзіреттілік тәсілінің шеңберінде

Ақмола облысы білім басқармасы жанындағы

«Бурабай ауданы Қатаркөл ауылы, ауылшаруашылық

колледжі»МКҚК

колледж түлегінің үлгісі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

Қатаркөл

ауылы

 2017ж.

Мазмұны: 

 

Кіріспе……………………………………………………………...………………..3

1  Түлектің, оны қалыптастыратын құзіреттілік үлгісі......................

……….…..4

2 Жеке құзіреттіліктер……………………………………….............……….…….6

3 Негізгі құзіреттіліктер………………………………………………......………...9

4 Кәсіби құзіреттіліктер………………………………………..…..........................10

Қорытынды……………………………………………………………………….…12

Қосымша ………………………………………………………………………........14

    Кіріспе

           

Қазақстан Республикасы ауылшаруашылығының дамуы,  соның ішінде 

малшаруашылығы 1513000 «Ветеринария» мамандығы бойынша 151306

3«Ветеринарлық техник» біліктілігін алған түлектерден, жалпытеориялық және

кәсіби білім, білік және іскерлік деңгейлерін, 

өзінің қызметін саналы түрде талдай білу қабілетін, белгісіздік

жағдайында тәуелсіз әрекеттер жасай білуге, қосымша білім алуға, сонымен қатар

әлеуметтік белсінділікті және жұмысты орындау жауапкершілігін талап етеді.

          Психологиялық зерттеу және

педагогикалық тәжірибе талдауы,  оқу-тәрбие үрдісінің дәстүрлі түрінде

білім беру сапасын кепілденбейтінін куәландырады.

          Білім сапасының көрсеткіші оқыту

нәтижесімен тығыз байланысты, бұл колледж түлегінің үлгісін құруда жүйені

қалыптастырушы фактор болып табылады.

Түлек модельі – бұл

маманның неге жарайтыны, оның қандай функцияны орындауға даярлығы және қандай

қасиеттерді игергенінің сипаттамасы.

Колледж

түлегінің үлгісіне келесі нормативтік-құқықтық базаға сәйкес талаптар енгізілді:

1) 2007 жылдың

27 шілдесіндегі Қазақстан Республикасының № 319  «Білім туралы» Заңы.

2) 2012 жылдың

23 тамызындағы ҚР Үкіметінің №1080 Қаулысымен

бекітілген,  орта (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім)

мемлекеттік жалпыға міндетті стандарт.

3) 2013 жылдың 1 шілдесіндегі

Қазақстан Республикасы ауылшаруашылық Министрінің № 17/308 «Ауылшаруашылық

саласында басшылар және мамандар лауазымына Үлгілік біліктілік мінездемені

бекіту туралы» Бұйрығы. 2013 жылдың 8 тамызында Қазақстан Республикасы Әділет

Министрлігінде  № 8614 тіркелген.

4) 2012 жылдың  1 қарашасында

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау Министрінің №

422-ө-м «Жұмысшылардың жұмысының және кәсібінің біріңғай тарифті-біліктілік анықтағышын

бекіту туралы» (64 шығарылым) Бұйрығы. 2012 жылдың 23 қарашасында  Қазақстан Республикасы Әділет

Министрлігінде  № 8098 тіркелген.

5) 1513000 «Ветеринария» мамандығы

бойынша техникалық және кәсіптік білім берудің Үлгілік оқу жоспары, 2017жылдың  27 сәуіріндегі Қазақстан Республикасы білім

және ғылым Министрінің № 196 бұйрығы.

6) 2016 жылдың

 1 наурызындағы Қазақстан Республикасы

Президентінің №205 бекітілген Жарлығымен, 2016 - 2019 жылдарға Қазақстан

Республикасы білім және ғылымды дамытудың Мемлекеттік бағдарламасы;

 

 

1  Түлектің,  оны

қалыптастыратын құзіреттік үлгісі

       «Түлек модельі – бұл маманның

неге жарайтыны, оның қандай функцияны орындауға даярлығы және қандай

қасиеттерді игергенінің сипаттамасы».

          Құзіреттілік  – бұл әлеуметтік

маңызы бар қызметке қосылған, өзінің потенциалын іске асыратын жеке тұлғаның

қабілеті.  Адам өмірі үшін жәй ғана білім қоры жеткіліксіз, құзіреттілік

маңызды орын алады. Сондықтан, динамикалық сапалы құзіреттілікке жеке тұлғаның

статистикалық білім модельін қалыптастырудан ауысу қажетті болып табылады.

       Түлектің құзіреттілік модельінің білім

беру мақсаты нақты функцияларды орындаумен байланысты болып қана қоймайды,

сонымен қатар білім беру үрдісінің нәтижесіне интеграцияланған талаптар болып

табылады. Құзыреттілік көзқарас қабілеттілік, танымға дайындық, әлеуметтік

дағдылар және т.б. нақты білімдер және дағдылар сияқты категорияларды қамтиды.

        Кәсіптік құзіреттілік

құрлымында колледж түлектері үшін, құзіреттіліктің келесі топтарын бөліп

көрсетуге болады:

• Жеке құзіреттіліктер;
• Негізгі құзіреттіліктер;
• Кәсіптік құзіреттіліктер.

Бірінші құзіреттілік, түрлі бейіндегі

білім беретін мекемелердің түлектері үшін жалпы болып табылады. Екінші

құзіреттілік тобына түлектер үшін негізгі құзіреттілікке жалпыбілімдіктер

жатады.  Үшінші топ құзіреттілігі пәндер бойынша сұрыпталған. 

 

 2 Жеке құзіреттіліктер

     Кез келген білім беру мекемесінің түлегі

модельінің ядросы жеке құзіреттіліктер құрады.

    Олар екі жақты сипатқа ие. Бір жақтан олар кәсіби

жағдай болып табылмайды. Бұл құзіреттіліктерді олардың қызметінің ауқымына

қарамастан, барлық түлектер игеруі керек. Екінші жақтан, жеке құзіреттіліктер кәсіби

маңызды, себебі кәсіби құзіреттіліктердің негізін құрайды, оларды толығымен

іске асыруға мүмкіндік береді.

     Жеке құзіреттіліктерді анықтаудың барлық

құзіреттіліктерінде (осы немесе басқа атаумен) ақпараттық, коммуникативтік, әлеуметтік-құқықтық

 құзіреттіліктер қатысады. Бұл

құзіреттіліктер мектеп оқушыларының негізгі құзіреттіліктері ретінде

қазақстандық білім беруді жаңғырту бойынша құжаттарда көрсетілген, сондықтан  оларды біздің колледждің түлектерінің

модельіне қосу қажет. Бұл командадағы жұмыстардың дағдылары лидерлік қасиет, бастамасы,

IT-құзіреттілігі, қаржылық және азаматтық сауаттылық және т.б..

    -Ақпараттық

құзіреттілік

    Ақпараттық ағынмен шарлау қабілеттілігі: критерийді

анықтау бойынша ақпараттың алуан түрлі көздерін таба білу және жүйелеу

іскерлігі; ақпаратты алудың рационалды 

тәсілдері, түрлендіру, жүйелеу және ақпаратты сақтау,  интеллектуалдық-танымдық қызметте, қажетті

жағдайда оны жаңарту.

    IT-құзіреттілігі, жаңа ақпараттық және мультимедиялық

технологияларды игеру (электронды пошта, Интернет), ақпаратқа сыни көзқарас

қабілеттілігі.

    -Коммуникативтік

құзіреттілік

    Танымдық, іскерлік, жеке мотивтері бойынша қарым-қатынасқа

түсу даярлығы. Ресми және бейресми қарым - қатынастың ерекшіліктерін білу.

Қызметтік қарым-қатынастағы құндылықтарды, достық, адамдар арасындағы сенімді

қарым-қатынасты түсіне білу.   Тыңдау

және басқаны тыңдай білу іскерлігі, басқаларды құрметтеу және өзін құрметтеу

коммуникацияның негізі болып табылады.

    Дәстүрді, рәсімдерді, этикетті білу және сақтау.

Конструктивті қарым-қатынаста болу іскерлігі және оны тиімді түрде жалғастыруды

сақтау; өркениетті диалогты жүргізу іскерлігі. Дау-дамайды шешудің

конструктивтік тәсілдерін білу және бұзақылық қарым- қатынасты түзеу. Өзіне

және өзінің жанындағы серігіне сынмен қарау, уақытында өзінің қателігін түзете

білу және өзінің әділділігін дәлелдей білу іскерлігі.

    Көпшілік арасында ашық сөйлеу және жазбаша тіл

дағдылары, көп тілдік қарым- қатынас.

    Түрлі адамдармен өзара әрекет жасау тәжірибесі (жасына

қарай, мәртебесіне қарай, қызметіне қарай), серіктестік қарым-қатынасты құру

іскерлігі, командада жұмыс істеу іскерлігі, орындаушылар жұмыстарын ұйымдастыру,

басқарушылық шешімді таба білу және қабылдау.

    -Әлеуметтік-құқықтық құзіреттілік

    Өз елінің азаматы, қоғам мүшесі ретінде өзінің

әлеуметтік функцияларының маңыздылығын түсіну, өзінің қоғамдық міндетіне

тұрақты дұрыс көзқараспен қарау. Мемлекеттік рәміздерді білу (елтаңба, ту,

әнұран).

    Адам және азамат құқылары мен бостандығын білу, оларды

өмірдің түрлі жағдайларында іске асыру іскерлігі, Өзінің қызығушылықтарын қоғам

қызығушылықтарымен өзара байланысының іскерлігі, Гуманизм, бостандық және

демократия принциптерінде қоғам дамуы және жетілдіруді көздеу. Өзіне

жауапкершілікті алу қабілеті, демократиялық институттарды функциялануына және

жақсаруына қатысу.    Төзімділік, құрметтеу,  басқаны

қабылдау (нәсіл, ұлт, дін, мәртебе, жыныс).

Қаржылық сауаттылық.    Кәсіпкерлік

қызметтің алуан түрлерінен бағдарлау.  Қызмет құралдары және тәсілдерін

білу: жоспарлау, жобалау, модельдеу, болжалдау. Қызметтің алуан түрлерін жүзеге

асыру тәжірибесі: танымдық, оқу, ойын ойнау, зерттеу және т.б.   Мәселені

құрастыра білу іскерлігі, оны шеше білуді ұсыну (табу немесе құрастыру) тиімді

жолдарын таба білу; өз таңдауына жауапкершілікті қабылдауға дайындығы.

    Бағалау қызметіне даярлығы: түрлі көзқарастағы және

позициядағы негізделген бағаны беру іскерлігі; өзінің ерекшеліктері мен

мүмкіндіктеріне шынайы баға беру, соның ішінде меншікті құзіреттілік шекарасына

баға беру.

    Осы  аталған құзіреттіліктер жеке

қасиеттерді қалыптастыру үшін дұрыс болып табылады және  білім деңгейі, мамандығына, тұрғылықты жеріне

және т.б. қарамастан қазіргі замандағы әрбір адамға қажетті болып табылады.

3. 9 сынып

базасындағы (негізгі орта білім) 1513000 «Ветеринария» мамандығы бойынша

колледж түлектерінің базалық (негізгі) құзіреттіліктері

БҚ 1. Салауатты Өмір Салтының пинциптерін сақтау және

денсаулықты нығайту үшін денешынықтыру-спорт қызметін пайдалану.

БҚ 2. Дене қасиеттері және  психофизикалық қабілеттерді дамыту және

жетілдіру үшін дене тәрбиесі құралдарын пайдалану.

БҚ 3. Қазақстан Республикасының «Дене тәрбиесі туралы»

Заңын, нормативтік талаптарды  сақтау, дене

тәрбиесіне даярлығы туралы тест орындау және қауіпсіздік техникасының

ережелерін сақтау.

БҚ 4. Дене тәрбиесі теориясын, қозғалыс белсенділігінің

іскерлік жүйесін, дағдыларын  игеру.

БҚ 5. Жарақаттану және жазатайым жағдайлар барысында

дәрігерге дейінгі алғашқы медициналық көмек көрсету.

БҚ 6. Дене тәрбиесі және спортты қалыптастыру тарихында

сипатталатын, тарихи спорттық оқиғалар және жетістіктер маңыздылығын білу.

БҚ 7. Адамгершілік қасиеттер идеалына негізделген, рухани

құндылықтар және нормаларды түсіну және қабылдау.

БҚ 8. Түрлі жағдайлардағы мәселелерді анықтау және шешу

іскерлігі, өз бетімен білім алумен айналысу.

БҚ 9. Ауызша және жазбаша қарым-қатынас тәсілдерін игеру.

БҚ 10. Электронды пошта, ғаламтормен жұмыс жасау және

ондағы мәліметтерге талдау жасау қабілетін игеру, сақтап алып, ақпаратты

қолдану.

БҚ 11. Адамгершілік қасиеттер идеалына негізделген,

рухани құндылықтар және нормаларды түсіну және қабылдау.

БҚ 12. Түрлі жағдайлардағы мәселелерді анықтау және шешу

іскерлігі, өз бетімен білім алумен айналысу.

БҚ 13. Еңбек Заңдарына сәйкес өзінің құқығын қорғай білу

іскерлігі. Қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау.

БҚ 14. Ауызша және жазбаша қарым-қатынас тәсілдерін игеру.

БҚ 15. Электронды пошта, ғаламтормен жұмыс жасау және

ондағы мәліметтерге талдау жасау қабілетін игеру, сақтап алып, ақпаратты

қолдану.

БҚ 16. Философия және оның қоғамдағы рөлі. Философияның

өнегелі мәселелері.

БҚ 17. Философияның тарихи типтері. Материя және қозғалыс. Сана ережесі.

БҚ 18. Әлеуметтік болжамдар: түрлері, типтері, әдістері. Қазіргі

замандағы өзекті мәселелер.

БҚ 19. Қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологияларды

игеру, Ғаламтормен жұмыс, электронды поштамен жұмыс, АКТ.

БҚ 20. Философия – теория

және методология

бірлігі. Әлеуметтік

философия бірлігі.

БҚ 21  Таным

әдістерін игеру, жобалау, құрастыру және зерттеу, шығармашылық түсіністік.

БҚ 22. Сөйлеу қызметінде  Ережелер негізінде нормативті екі түрді жүзеге

асырады (ауызша және жазбаша) және төрт форма (айту, тыңдау, оқу, жазу).

БҚ 23. Мәтінмен жұмыс жасай білуі, ақпараттық ізденісті

жүзеге асыру,қажетті ақпаратты шығару және қайта құра білу.

БҚ 24. Ауызша және жазбаша қарым қатынас тәсілдерін игеру

БҚ 25. Оқу пәндерінде және білім саласында, сонымен қатар

қоршаған әлемде қазіргі заманғы ақпараттық құралдарды игеру.

БҚ 26. Өзінің тілін жетілдіру қажеттілігі

БҚ 27. Әсемділік табиғатына сәйкес көркем шығармаларды

қабылдай білу, сөз өнері ретінде әдебиетті оқып үйрену.

БҚ 28. Суретшінің жеке стильі және авторлық позициясы,

жанры, аспектісінде, формалар және мазмұны бірлігінде көркем мәтіндерді талдай

білу іскерлігі.

БҚ 29. Ауызша және жазбаша қарым-қатынас тәсілдерін игеру.

БҚ 30. Адамгершілік қасиеттер идеалына негізделген,

рухани құндылықтар және нормаларды түсіну және қабылдау.

БҚ 31. Өздігінен білім алуға, білімдерін, дағдылар

деңгейін арттыру; түрлі мәдениет құндылықтарын түсіну және мақұлдау.

БҚ 32. Әлем мәдениетінің құндылықтарын айыра білу және

тану.

БҚ 33. Электронды пошта, ғаламтормен жұмыс жасау және

ондағы мәліметтерге талдау жасау қабілетін игеру, сақтап алып, ақпаратты

қолдану.

БҚ 34. Мәдени бағыттардың тануын түсіну, сонымен қатар, мәдени

құбылыстың, оқиғаның, қоғамдағы процестердің 

маңызы.

БҚ 35. Мәдени бағыттар және процестерді қабылдау және

талдау әдістерін игеру.

БҚ 36. Мәдени типтер арасында себеп-салдарлық қатынас

жүргізу іскерлігі.

БҚ 37. Химия теориясының негіздерін игеру.

БҚ 38. Химия тілінің жеткілікті дәрежесін игеру, формулаларда,

теңдеуде, кестелерде, сызбаларда ауызша ақпаратты өзгерту.

БҚ 39. Реактивтерді және жабдықтарды таңдау бойынша

химиялық экспериментті орындау барысында, тәжірибелік іскерліктері болу керек

және теориялық білімдерін пайдалану.

БҚ 40. Электронды пошта, ғаламтормен жұмыс жасау және

ондағы мәліметтерге талдау жасау қабілетін игеру, сақтап алып, ақпаратты

қолдану.

БҚ 41. Адамгершілік әлемінің әртүрлілігі және тұтастығы –

негізгі тұжырымдама– түсіну және қабылдау.

БҚ 42. Өздігінен білім алу, түрлі жағдайларда мәселелерді

анықтау және шеше білу іскерлігі.

БҚ 43. Ауызша және жазбаша қарым-қатынас тәсілдерін игеру.

БҚ 44. Электронды пошта, ғаламтормен жұмыс жасау және

ондағы мәліметтерге талдау жасау қабілетін игеру, сақтап алып, ақпаратты

қолдану.

БҚ 45. Ғылыми ақпаратты талдау, өңдеу, синтездеу және

пайдалану іскерлігі. Алған білімдерін шығармашылықпен пайдалану, танымдық,

жобалау, құрастыру және зерттеу әдістерін игеру.

БҚ 46. Қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникативтік

қабілеттерді игеру, қабілеттілігі. Нақты арнайы пәндерді оқып үйрену үшін

қажетті, нақты математикалық білімдерді меңгеру.

БҚ 47. Математика жалпыадамдық мәдениеттің бөлігі

ретінде, математика әдістері және идеялары туралы көзқарасты қалыптастыру.

БҚ 48. Біреудің тәжірибесін ұтымды пайдалану, өз

жетістіктерін және кемшіліктерін талдауға дайын болу керек. Тәжірибелік

қызметте теориялық білімдерін іске асыру дағдыларын дамыту.

БҚ 49. Қоғамның әлеуметтік құрлымын, оның элементтерін, әлеуметтік

тәртібін және әлеуметтік рөлін білу керек.

БҚ 50. Азаматтық, этномәдениеттік, дәстүрлі қоғамдастық

ретінде қазақстандық социум ерекшеліктері.

БҚ 51. Қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологияларды

игеру, Ғаламтормен жұмыс, электронды поштамен жұмыс, АКТ.

БҚ 52. Мемлекеттік тілді болу, қазақ халқының және

Қазақстан аумағында өмір сүріп жатқан басқа да ұлыстардың тарихына,

мәлениетіне, салт-дәстүріне және басқа құндылықтарына құрметпен қарау.

БҚ 53. Шығармашылықты пайдалану, тану, жобалау, құрастыру

және зерттеу әдістерін игеру.

БҚ 54. Адамгершілік қасиеттер идеалына негізделген,

рухани құндылықтар және нормаларды түсіну және қабылдау.

БҚ 55. Оқулықтар және дидактикалық материалдарды

пайдалана отырып, жұмыс дағдыларын игеру;

БҚ 56. Құжат көздерін, материалдарды

пайдалану;

БҚ 57. Хронологиямен

жұмыс, талдау

және қорытынды жасау.

БҚ 58. Ауызша және

жазбаша қарым-қатынас тәсілдерін игеру.

БҚ 59. Өңдеу және

сақтау тәсілдерін игеру.

БҚ 60. Биологияның басқа ғылымдармен байланысын білу. Өмір

бұл материя қозғалысы екендігін түсіну.

БҚ 61. Цитология ғылымын білу және түсіну, жасушаның

химиялық құрамы, оның құрлысының ерекшеліктері, бөлінуі және көбею формалары.

БҚ 62. Селекция

генетикасының даму тарихын білу.

Адам генетикасы туралы білімдерін қалыптастыру, тұқымқуалаушылық

және өзгергіштікті оқып үйрену әдістері.

Селекция міндеттері және әдістері.

БҚ 63 Жердегі

өмірдің тууы және дамуының тарихи процестері туралы түсіну және білімді игеру.

БҚ 64.Тәжірибелік

қызметте теориялық білімдерді іске асырушы білімдерді, іскерліктерді,

дағдыларды дамыту.

БҚ 65. Өзінің Отанына, халқына, басқа

мәдениеттің өкілдерін патриоттық қарым-қатынасқа тәрбиелеу.

Бқ 66. Ауызша және

жазбаша қарым-қатынас тәсілдерін игеру. Шет

тілін тыңдап қабылдау.

 БҚ 67.Лингвистикалық

ой өрісін кеңейту, сөлеу белсенділігінде коммуникативтік мәдениетті дамыту,

қажетті ақпаратты қабылдау және сақтау, өңдеу тәсілдерін игеру, болашақта

кәсіптік қызметте оны пайдалану мақсатында 

шет тілін әрі қарай оқып үйрену 

және қажетті негіздерді құру үшін, ғаламторды, электронды поштаны,

АКТ  пайдалану.

БҚ 68. Ғылыми әлемдік көзқарас негіздерін қалыптастыру.

БҚ 69. Қазіргі заманғы технологияларды игеру, ақпараттың

барлық түрлерімен жұмыс істей білу іскерлігі.

БҚ 70. Байланысқа шыға білу.

БҚ 71. Қоғамда болып жатқан процестер және құбылыстар

туралы тұтас көзқарас болу керек; Кәсіптік қызметті орындау барысында

туындайтын, міндеттерді шешу үшін, қажетті, деңгейде оларды тану әдістерін

игеру.

БҚ 72 Биліктің маңыздылығын анықтай білу, саясат

субъектілерінің рөлі, Қазақстанда және тұтас әлемде саяси қарым-қатынас және

процестерді анықтау және талдау.

БҚ 73 Электронды пошта, ғаламтормен жұмыс жасау және

ондағы мәліметтерге талдау жасау қабілетін игеру, сақтап алып,  ақпаратты қолдану.

БҚ 74. Қазақстан Республикасының Тіл туралы Заңына құрмет

көрсету. Жоғары патриоттық сезімін көрсете білу.

БҚ 75. Мемлекеттік тілді болу, қазақ халқының және

Қазақстан аумағында өмір сүріп жатқан басқа да ұлыстардың тарихына,

мәлениетіне, салт-дәстүріне және басқа құндылықтарына құрметпен қарау.

БҚ 76 Адамдармен қарым-қатынаста жоғары мәдениеттілік

тануты, этикалық нормаларды сақтай білу.

БҚ 77 Өздігінен білім алуға, өмірден өз орнын таба білуге

қабілеттілігін арта білу. Әдеуметтік ортаның ерекшеліктерін дұрыс бағалай алу.

БҚ 78. Қазақ халқының ауыз әдебиеті. Түрлері, тақырыптар.

Эпостың өзіндік белгілерін білу, батырлар жырының тақырыбын білу. Көне әдебиет

нұсқалары. ХҮ-ХҮІІғ.ғ поэзия. ХҮІІ ғасырдағы қазақ әдебиеті. ХҮІІ-ХІХ ғасырдағы

жыраулар мен ақындардың шығармалар

БҚ 79 ХХ ғасырдағы әдебиет. Ақын-жазушылардың өмірі және

олардың шығармашылары. Тәуелсіздік кезеңіндегі шығармалар.

БҚ 80 Электронды пошта, ғаламтормен жұмыс жасау және

ондағы мәліметтерге талдау жасау қабілетін игеру, сақтап алып, ақпаратты

қолдану.

БҚ 81 Ғылыми ақпаратты пайдалану және синтездеу, өңдеу,

талдау әскерлігі. Компьютерде жұмыстың негізгі дағдыларын игеру.

БҚ 82. Қазіргі заманғы АК игеру. Нақты арнайы пәндерді

оқып үйрену үшін, қажетті, информатика бойынша нақты білімдерді игеру.

БҚ 83. Қазіргі заманғы АКТ пайдаланумен қолданбалы

тапсырмаларды қою қабілеті және шешу.

БҚ 84. Қазіргі заманда экономикалық жүйеде функциалау механизмдері және

заңдары туралы кешенді көзқарастың болуы.

БҚ 85. Заттардың аниондарына талдау жүргізу, гравиметрикалық және

титриметрикалық талдау,  қышқыл – негіз, тотығу,

қалпына келтіруді талдау, титрлеу жүргізу.

БҚ 86. Табиғи байлықтарды рационалды пайдалану және сақтау жолдарын білу.

БҚ 87. Жануарлар мен азықтық өсімдіктердің шаруашылықтық пайдалы белгілерін

анықтау, дайындаудың қазіргі заманға сай технологиясы, азықты пайдалану және

сақтау, сапасына баға.

БҚ 88. Өзінің денсаулығына жауапкершілікпен қарау, тәжірибелік жұмыстарды

орындау барысында, қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау.

БҚ 89. Жануарлардың сипаттау ережелерін білу және оларды басқа жануарлар

формасынан ажырата білу. Шабындықтар мен жайылымдарды жақсарту, өсімдіктердің

тозаңдануы, жануарлардың заттардың және энергияның биологиялық цикліндегі рөлі.

БҚ 90. Жануарлар жасушасының құрлысы және құрамын анықтау, ұлпалардың

орналасуы, жыныстық жасушалардың  эмбриональды дамуы,  гистопрепараттарды дайындау.

БҚ 91 Жануарлар денесінің бөліктерін анықтау, органдардың орналасуын және

құрлысын білу, жеке органдардың және жүйелердің қызметін анықтау, сонымен қатар

морфологиялық өзгерістерін білу.

БҚ 92. Рецептің латындық бөліктерінің ресімделу ережесін білу. Дәрілік

заттарды жазу барысындағы қысқартулар, стандартты рецептуралық формулалар және жеке

сөйлемдерді білу. Анатомиялық-гистологиялық, клиникалық және фармацевтикалық номенклатуралық

атаулардың құрлымдық ерекшелігі.

БҚ 93. Тұқымдық жұмыстар жоспарында қарастырылған шараларды орындау,

іріктеу, сұрыптауды жүргізу, жануарларды көбейтудің генетикалық негіздерін

білу.

БҚ 94. Алуан түрлі дәрілік заттарға рецептер жазу, негізгі тәсілдермен

дәрілік заттарды енгізу.

БҚ 95 Будандастыру сызбасын құру, тұқымын, конституциялық типін анықтау, жануарлардың

шығу тегімен сапасына бағалау, өнімді есеп беруді жүргізу.

БҚ 96 Қоректік заттардың негізінде жануарлардың қажеттілігін анықтау, олардың

сапасын анықтау, қоректілік және рациондар құру.

БҚ 97 Жануарлар аурулары және өлімдерін ескерту бойынша пофилактикалық  және емдік шараларды жүргізуге қатысу,

фермада жануарларды бағудың зоогигиеналық нормаларын сақтау.

БҚ 98 Кәсіптік қызметте телекоммуникациялық құралдарды және компьютерлік,

бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалану.

БҚ 99 Түрлі өнімдер мен қызметтерді шығаруды жүзеге асыратын, шаруашылықта

жүргізілетін түрлі процестерді басқару.

БҚ 100. Экономикалық қатынастарды оқып үйрену және шаруашылықтық дамуының

жағдайы және тенденциясы.

БҚ 101. Мемлекеттік тілде іс қағаздарын құрастыру және ресімдеу

Жалпы орта

білім, техникалық және кәсіптік білім базасында 1513000 «Ветеринария» мамандығы

бойынша түлектердің базалық (негізгі) құзіреттіліктері

 БҚ 1. Кәсіптік қызмет саласында коммуникация үшін, қазақ

тілінде \ орыс тілінде \ шетел тілінде ауызша және жазбаша қарым-қатынас

дағдыларын пайдалану.

 БҚ 2. Денені жетілдірудің іскерліктерін және дағдыларын меңгеру,

салауатты өмір салты принциптерін сақтау және жұмысқа қабілеттілігін сақтау.

БҚ 3.  Қазақ

халқының тарихын түсіну, Әлемдік қауымдастықта Қазақстанның рөлі және алатын

орны.

БҚ 4. Құқықтық негіздерді түсіну, қоғамда өзінің алатын

орны, әлеуметтік, саяси, этникалық конфессионалдық және мәдени айырмашылықтарды

білу.

БҚ 5. Қазіргі заманда экономикалық жүйеде функциалау механизмдері және заңдары

туралы кешенді көзқарастың болуы.

БҚ 6. Заттардың аниондарына талдау жүргізу, гравиметрикалық және титриметрикалық

талдау,  қышқыл – негіз, тотығу, қалпына

келтіруді талдау, титрлеу жүргізу.

БҚ 7. Табиғи байлықтарды рационалды пайдалану және сақтау жолдарын білу.

БҚ 8. Жануарлар мен азықтық өсімдіктердің шаруашылықтық пайдалы белгілерін

анықтау, дайындаудың қазіргі заманға сай технологиясы, азықты пайдалану және

сақтау, сапасына баға.

БҚ 9. Өзінің денсаулығына жауапкершілікпен қарау, тәжірибелік жұмыстарды орындау

барысында, қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау.

БҚ 10. Жануарлардың сипаттау ережелерін білу және оларды басқа жануарлар

формасынан ажырата білу. Шабындықтар мен жайылымдарды жақсарту, өсімдіктердің

тозаңдануы, жануарлардың заттардың және энергияның биологиялық цикліндегі рөлі.

БҚ 11. Жануарлар жасушасының құрлысы және құрамын анықтау, ұлпалардың орналасуы,

жыныстық жасушалардың  эмбриональды

дамуы,  гистопрепараттарды дайындау.

БҚ 12. Жануарлар денесінің бөліктерін анықтау, органдардың орналасуын және

құрлысын білу, жеке органдардың және жүйелердің қызметін анықтау, сонымен қатар

морфологиялық өзгерістерін білу.

БҚ 13. Рецептің латындық бөліктерінің ресімделу ережесін білу. Дәрілік заттарды

жазу барысындағы қысқартулар, стандартты рецептуралық формулалар және жеке

сөйлемдерді білу. Анатомиялық-гистологиялық, клиникалық және фармацевтикалық номенклатуралық

атаулардың құрлымдық ерекшелігі.

БҚ 14. Тұқымдық жұмыстар жоспарында қарастырылған шараларды орындау, іріктеу,

сұрыптауды жүргізу, жануарларды көбейтудің генетикалық негіздерін білу.

БҚ 15. Алуан түрлі дәрілік заттарға рецептер жазу, негізгі тәсілдермен дәрілік

заттарды енгізу.

БҚ 16. Будандастыру сызбасын құру, тұқымын, конституциялық типін анықтау,

жануарлардың шығу тегімен сапасына бағалау, өнімді есеп беруді жүргізу.

БҚ 17. Қоректік заттардың негізінде жануарлардың қажеттілігін анықтау, олардың

сапасын анықтау, қоректілік және рациондар құру.

БҚ 18. Жануарлар аурулары және өлімдерін ескерту бойынша пофилактикалық  және емдік шараларды жүргізуге қатысу,

фермада жануарларды бағудың зоогигиеналық нормаларын сақтау.

БҚ 19. Кәсіптік қызметте телекоммуникациялық құралдарды және компьютерлік,

бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалану.

БҚ 20. Түрлі өнімдер мен қызметтерді шығаруды жүзеге асыратын, шаруашылықта

жүргізілетін түрлі процестерді басқару.

БҚ 21. Экономикалық қатынастарды оқып үйрену және шаруашылықтық дамуының жағдайы

және тенденциясы.

БҚ 22. Мемлекеттік тілде іс қағаздарын құрастыру және ресімдеу

4. Негізгі орта

білім базасында1513000 «Ветеринария» мамандығы бойынша түлектердің кәсіби

құзіреттілігі

КҚ 1.Тарихи құбылыс, оқиға, процестердің маңыздылығын

білу.

КҚ 2 Тарихи процестерді қабылдау және талдау әдістерін

игеру.

КҚ 3 Тарихи құбылыс арасындағы байланысты білу.

КҚ 4. Әлеуметтік дамудың тарихи заңдылығын түсіну, құқықты

мемлекет саясатында және нақты құқықтық жағдайдағы дұрыс бағдар, өндіріс,

қызмет барысында және басқа жағдайларда, заңдарды тәжірибелі пайдаланудың

жеткілікті іскерлігін өңдеу.

КҚ 5. Коммуникативтік құзіреттілік. Қажетті тіл білімі, қоршаған

адамдар және оқиғаларға байланысты өзара әрекет тәсілдері, топтағы жұмыс

дағдыларды, ұжымдағы алуан түрлі әлеуметтік рөлдерді игеру.

КҚ 6. Ақпараттық құзіреттіліктер. Оқу пәндерінде және

білім саласында сонымен қатар, қоршаған әлемдегі ақпараттармен жұмыс істеуші

оқытушылардың қызмет дағдылары.

КҚ 7. Жеке өзін-өзі жетілдіру құзіреттілігі. Дене, рухани

және интеллектуалдық өзін-өзі дамыту, эмоционалдық, өзін-өзі реттеу және

өзін-өзі қолдай білу тәсілдерін меңгеру іскерлігі.

КҚ 8. Оқу-танымдық құзіреттілік. Мақсат қою іскерлігі

және  жетістіктерін ұйымдастыру, танымдық

міндеттерді қоя білу және гипотезаларды ұсынады.

КҚ 9. Интерпретациялау және рефлексия, жалпылау кезеңдері

репродуктивтілік және аналитикалық кезеңдерді қосатын, көркем шығармаларды

мәтіндік талдау.

КҚ 10. Тарихи-әдебиеттік эволюциялардың жалпы заңдарын

анықтау, қажетті образ және мәтін сөздерінің семантикасын табу үшін теориялық-әдеби

түсініктерді игеру.

КҚ 11. Өздік шығармашылық өнім жасау, ауызша және жазбаша

байланысқан тілді жетілдіру, әдеби-шығармашылық қабілеттерді дамыту.

КҚ 12. Қоршаған орта эконлогиясын, химиялық өндірудің

ғылыми принциптерін білу.

КҚ 13. Химиялық реакцияларды зерттеу және химиялық

заттарды тану барысындағы химиялық әдістер.

КҚ 14. Күнделікті өмірде сепке ала отырып, химиялық

заңдылықтарды түсіндіру.

КҚ 15. Оқиғалар, процестер, географиялық құбылыстар

маңыздылығын білу.

КҚ 16. Географиялық материалдарды қабылдау және талдау әдістерін

игеру.

КҚ 17. Дәреже қасиеттерін, дәрежедегі әрекеттерді,

түбірдегі әрекеттерді білу. Алгебралық өрнектерді түрлендіру. Тригонометриялық,

логарифмдік көрсеткіштік теңдеулерді шешу тәсілдерін игерту, теңсіздіктер

теңдеулер жүйесі және  теңсіздіктер

жүйесі.

КҚ 18. Анықталған интеграл көмегімен фигуралар ауданын

есептеу, негізгі қасиеттер, анықталған және белгісіз интеграл, туынды туралы

тусінік, туындылар кестесін толтыру оларды есептеу ережелері, тәжірибеден алған

теориялық материалды қолдана білу іскерлігі, функция туралы түсінікті меңгеру,

функция түрлері, функцияларды зерттеу және график құру дағдыларын дамыту.

КҚ 19. Жазықтықтағы векторлардың құрлысын игеру, векторлардағы

әрекеттерді орындауға қабілетті.

КҚ 20. Стереометриядағы аксиомдар және негізгі

түсініктерді игеру, Түзу және жазықтықтағы паралельділік және перпендикуляр

сызықтар, паралель және перпендикуляр түзулердің белгілері және қасиеттері.

КҚ 21. Таңдау әдістерінің элменттері, кездейсоқ айнымалы,

факториал, ықтималдықтардың көбеюі және қосымша теорема, ықтималдылықтар теориясы

туралы түсініктерді игеру.

КҚ 22  Оқиғалар,

процестер, тарихи құбылыстар маңыздылығын білу.

КҚ 23  Тарихи

процестерді қабылдау және талдау әдістерін игеру.

КҚ 24  Тарихи

құбылыстар арасындағы байланыстарды жүргізу іскерлігі.

КҚ 25. Негізгі даму кезеңдеріндегі адамның орны және

жылнамалары, Жер тарихына негізделген, рухани құндылықтар және нормаларды

түсіну және қабылдау.

КҚ 26  Қазақстанның

экологиялық мәселелері, қазіргі замандағы экологияның өзекті мәселелері туралы

білімді игеру.

КҚ 27 Биосфера құбылысы туралы байланысты білу іскерлігі,

адамзат үшін оның маңызы және экожүйені қорғау.

КҚ 28. Физиканың бастапқы тарауларының негізгі білімдерін

игеру, қажетті деңгейде оны пайдалана білу іскерлігі.

КҚ 29. Ғылымдағы дамып келе жатқан рөлін түсіну, ғылымның

өзара әсерін және өзара байланысты күшейту.

КҚ 30 Мемлекет ерекшеліктері және оның типтері, саяси

жүйе және саяси режим туралы түсінікті ұғыну, Қазақстан Республикасының сыртқы

саясаты және халықаралық қатынастар заңнамаларын түсіну, саяси партиялар және

саяси жүйелер қызметі және топтастырылуы, ұлттық қозғалысты және ұлттық

өзгерудің басқа факторларын ажырата білу іскерлігі және дамыту.

КҚ 31 Тілдің ұлттық құндылығын тану. Қазақ тілі пәнін

басқа пәндермен сабақтастыра оқыту.

КҚ 32. XXI ғасыр үдерісіндегі жаңа қоғамдағы тілдің

коммуникативтік қызметі, тілді қолданушыгың тілдік-стильдік белсенділігі.

КҚ 33 Мемлекеттік тілде жеке адам өмірінде ұйым жұмысына

қажетті ресми іс-қағаздар жүйесін меңгеру.

КҚ 34 ХІХ ғасыр және қазірі заман әдебиетті үлгілерін

әдебиеттің тектері мен жанрларына сәйкес талдау.

КҚ 35 Көркем шығарманың негізгі мазмұнын,

идеялық-иақырыптық, эстетикалық, тәрбиелік, танымдық мәнін айқындау.

КҚ 36. Ақпараттық және телекоммуникациялық

технологиялардың негізгі принциптері, әдістері және қасиеттері, олардың

тиімділігі.

КҚ 37. Кәсіби қызметтегі қолданбалы бағдарламалармен және

ақпараттық ресурстармен қамтамасыз ету.

КҚ 38. Кәсіби қызметтегі біріктірілген ақпараттық жүйелер.

КҚ 39. Кәсіби қызметтегі эксперттік жүйелер және шешім қабылдауды

жүйелеу, модельдеу және болжалдау.

КҚ 40. Қазіргі заманғы операцияланатын ортаны және АКТ

бағалау және таңдай білу қабілеті.

КҚ 41. Сызбаларды орындау және сызу үшін, қажетті

геометриялық негізгі заңдарды 

қалыптастыру. Графикалық техникалық ақпараттарды әзірлеу қабілеттілігі

және пайдалану.

КҚ 42. Ғаламдық компьютерлік желілерде ақпараттармен

жұмыс істеу қабілеті.

КҚ 43. Жануарлардың жыныс органдарында және несепағар

жүйесінің функционалдық және морфологиялық өзгеруі.

КҚ 44. Акушерлік және гинекологиялық аурулар барысында

профилактикалық шараларды ұйымдастыру және жануарлар бедеулігі және

ұрықтылығына қарсы күрес, жануарларға жасанды ұрықтандыру жүргізу, жыныстық

аулау барысында ұрғашы малды табу КҚ 45. Диспансеризациялау жүргізу және алдын

алу шараларын ұйымдастыру.

КҚ 46. Мал шаруашылығында алдын алу, емдік және ветеринарлық-санитарлық

шараларды ұйымдастыру және жоспарлау.

Жануарларды, құстарды және қораларды өңдеу.

КҚ 47. Хирургиялық ауруларды диагностикалау, алдын алу,

емдеуді жүргізу, жануарларды піштіру.

КҚ 48. Жануарлардың жұқпалы ауруларын диагностикалау,

алдын алу, терапиясы және жою.

КҚ 49. Паразитке қарсы шараларды жүргізу, диагностикалау

және жануарлардың жұқпалы ауруларын емдеу.

КҚ 50. Өңдеуші кәсіпорындарда, малшаруашылығында ветеринарлық

– санитарлық зерттеу жұмыстарын жүргізу.

Жалпы орта

білім, техникалық және кәсіптік білім базасында

1513000

«Ветеринария» мамандығы бойынша түлектің кәсіби құзіреттіліктері

КҚ 1. Жануарлардың жыныс органдарында және несепағар жүйесінің функционалдық

және морфологиялық өзгеруі.

КҚ 2. Акушерлік және гинекологиялық аурулар барысында

профилактикалық шараларды ұйымдастыру және жануарлар бедеулігі және

ұрықтылығына қарсы күрес, жануарларға жасанды ұрықтандыру жүргізу, жыныстық

аулау барысында ұрғашы малды табу КҚ 3. Диспансеризациялау жүргізу және алдын

алу шараларын ұйымдастыру.

КҚ 4. Мал шаруашылығында алдын алу, емдік және ветеринарлық-санитарлық

шараларды ұйымдастыру және жоспарлау.

КҚ 5. Хирургиялық ауруларды диагностикалау, алдын алу, емдеуді

жүргізу, жануарларды піштіру.

КҚ 6. Жануарлардың жұқпалы ауруларын диагностикалау,

алдын алу, терапиясы және жою.

КҚ 7. Паразитке қарсы шараларды жүргізу, диагностикалау

және жануарлардың жұқпалы ауруларын емдеу.

КҚ 8. Өңдеуші кәсіпорындарда, малшаруашылығында

ветеринарлық – санитарлық зерттеу жұмыстарын жүргізу.

 

    5.  Қорытынды

    Қазіргі заманғы әлеуметтік-экономикалық жағдай

техникалық және кәсіптік білім беру сапасын арттыру қажеттілігін көрсетеді.

     2016 - 2019 жылдарға Қазақстан Респубикасы білім

және ғылым дамуының Мемлекеттік бағдарламасымен сәйкес білім беруді жаңарту

Концепциясы,  негізгі ережелері бар, білім беру

саясатының басты міндеттері, мемлекет және қоғам, жеке тұлғаның өзекті және

перспективалық қажеттіліктеріне сәйкес оны сақтау негізінде кадрларды даярлау

сапасы жәнеТжКБ жетуін қамтамасыз ету (әрі қарай ТжКБ) жүйесінде беделін

арттыру болып табылады. 

    Осыған байланысты кәсіби қызметте және білім беру

ортасында жеке тұлғаны насихаттау үшін техникалық және кәсіптік білім беру,

түлектерді мамандық алуымен қамтамасыз етіп қана қоймай, сонымен қатар

жағдайлар жасап,  құзіреттік тәсілмен

колледж түлектерінің модельін жасау мәселесін қарастыру қажет.

    Соған сәйкес, колледж түлегінің модельі

(үлгісі) келесі түрде жасалынған–бұл өмірдің үлкен потенциалын игерген,

мемлекетке пайда әкелетін, жеке тұлғалық мақсаттарға жете алатын, өмірде өз

орнын таба білуге, еңбек етуде өздерін жақсы жағынан көрсете алатын, жоғары

деңгейлі рухани және адамгершілік дамуы, әлемге деген көзқарасы, мамандық

қасиеттері мен сапасын игерген, бәсекеге қабілетті, Ақмола облысы білім

басқармасы жанындағы «Бурабай ауданы Қатаркөл ауылы, ауылшаруашылық

колледжі»МКҚК техникалық және кәсіптік білім алатын, студенттер.

 

 

 

 

 

 

2017жылдың 24 қазандағы №2 педагогикалық Кеңес шешімінде қарастырылған.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қосымша.

Ветеринарлық фельдшердің лауазымдық нұсқаулықтары

      Лауазымдық

міндеттері. Жануарлар аурулары және өлімдерін ескерту бойынша ветеринарлық –

санитарлық шаралар, сонымен қатар ауырған малдар және құстарды емдеу бойынша

алдын-алуды жүргізеді. Азықтар, жайылымдардың санитарлық жағдайларын,

жануарларды суару орнын, қораны және құралдар мен жабдықтарды бақылайды,  малшаруашылығы қораларына санитарлық өңдеуді

жүргізуді қамтамасыз етеді. Ветеринарлық дәрігер басшылығымен, жануарлар

өлекселерін патологоанатомиялық ашып жаруды жүргізеді.  Көңді биотермиялық залалсыздандыру

регламенттерін сақтауды қамтамасыз етеді, сонымен қатар малдар және құстарды тасымалдап

болғаннан кейін автомобильдер және ыдыстарды жуу және дезинфекциялау. Медикаменттердің,

дезинфекциялаушы құралдардың және басқа материалдардың келуін және шығысын

есептеуді жүргізеді, оларды қамтамасыз етеді және сақтау жұмыстарымен

айналысады. Ветеринарлық дәрігердің көрсетуімен, ветеринария бойынша есеп

жүргізеді және белгіленген есеп беруді дайындайды. Еңбекті қорғау ережелері

және нормалары, өрт қауіпсіздігі, қоршаған ортаны сақтау бойынша заңдарды

сақтауды қамтамасыз етеді.

      Білулері керек: Қазақстан

Республикасының Конституциясын, «Жемқорлықпен күрес», «Қазақстан

Республикасының Тілдері туралы», «Ветеринария туралы» Қазақстан Республикасының

Заңдарын, сонымен қатар  Қазақстан

Республикасының нормативтік құқықтық актілер Заңдары және Заңға тәуелді

актілермен басқарылатын, басқа да еңбекті қорғау ережелері және нормалары, өрт

қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау бойынша негізгі заңдар, ветеринарлық

құжаттарды ресімдеу тәртібін, дезифекциялау, дезинсекциялау және

дератизациялауды жүргізу тәртібі, оларды пайдалану ерекшеліктері, ветеринария,

жануарларды күтудің зоогигиеналық және ветеринарлық ережелері және дәрілік,

дезинфекциялаушы құралдар мәселелері бойынша нормативтік, нұсқаулық және

әдістемелік материалдар.

      Біліктілікке қойылатын талаптар.

      I санатты Ветеринарлық фельдшер:

мамандық бойынша техникалық және кәсіптік білімі бар (ветеринария) (орта арнайы,

орта кәсіптік) және кемінде 2 жыл еңбек өтілі бар,  IІ санатты 

ветеринарлық фельдшер лауазымы бар тұлғалар.

     IІ санатты Ветеринарлық фельдшер:

мамандық бойынша техникалық және кәсіптік білімі бар (ветеринария) (орта арнайы,

орта кәсіптік) және кемінде 2 жыл еңбек өтілі бар,  санаты жоқ ветеринарлық фельдшер лауазымы бар

тұлғалар.

      Санаты жоқ Ветеринарлық

фельдшер: мамандық бойынша техникалық және кәсіптік білімі бар (ветеринария) (орта

арнайы, орта кәсіптік) және кемінде 2 жыл еңбек өтілі бар,  санаты жоқ қызмет көрсету ұзақтылығына талап

қойылмаған, ветеринарлық фельдшер лауазымы бар тұлғалар.

Жануарларды жасанды ұрықтандыру бойынша техник

      Лауазымдық

міндеттер. Ауылшаруашылық жануарларын ұрықтандыру, ұрықтандыру алдындағы

дайындау жұмыстарын жүргізуді, ауылшаруашылық жануарларын аулауды жүзеге

асырады. Құралдар және жабдықтарды алу үшін, биоматериалдармен қамтамасыз етуге

өтінім құрастырады.  Жасанды

ұрықтандырудан алынған ұрыққа акт құрады. Ректальді зерттеу нәтижесінің есебін

жүргізеді, жасанды ұрықтандыру бойынша есеп құрастырады. Ветеринарлық

препараттар, медикаменттер, құралдар, бұйымдар, материалдардың рационалды  шығысы бойынша шараларға қатысады.

     Білулері керек: Қазақстан

Республикасының Конституциясын, «Жемқорлықпен күрес», «Қазақстан

Республикасының Тілдері туралы», «Ветеринария туралы» Қазақстан Республикасының

Заңдарын, сонымен қатар еңбекті қорғау ережелері және нормалары, өрт

қауіпсіздігі туралы ережелержі, ауылшаруашылық жануарларының тұқымдарын,

жабдықтар, құралдар бағасын, стандартқа сәйкес ауылшаруашылық жануарларын

көбейту және жасанды ұрықтандыру бойынша ғылыми жетістіктер мен алдыңғы қатарлы

тәжірибені, жасанды ұрықтандыруды өндіру технологиясын, жасанды ұрықтандыру

және асыл тұқымды жұмысты ұйымдастыру мәселелері бойынша әдістемеліктер және

нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілер Заңдары

және Заңға тәуелді актілер мен басқа Заңдар.

     Біліктілікке қойылатын талаптар.

      I санатты жануарларды жасанды

ұрықтандыру технигі: мамандық бойынша техникалық және кәсіптік білімі бар (ветеринария)

(орта арнайы, орта кәсіптік) және кемінде 2 жыл еңбек өтілі бар,  IІ санатты 

жануарларды жасанды ұрықтандыру технигі лауазымы бар тұлғалар.

      IІ санатты

жануарларды жасанды ұрықтандыру технигі: мамандық бойынша техникалық және

кәсіптік білімі бар (ветеринария) (орта арнайы, орта кәсіптік) және кемінде 2

жыл еңбек өтілі бар,  санаты жоқ  жануарларды жасанды ұрықтандыру технигі

лауазымы бар тұлғалар.

     Санаты жоқ жануарларды жасанды

ұрықтандыру технигі: мамандық бойынша техникалық және кәсіптік білімі бар (ветеринария)

(орта арнайы, орта кәсіптік) және (зоотехния, ветеринария) мамандығы бойынша

,  қызмет көрсету ұзақтылығына талап

қойылмаған, жасанды ұрықтандыру технигі лауазымы бар тұлғалар.

Ветеринарлық санитар

3-разрядты, ветеринарлық санитар

     Жұмысына сипаттама:

      дәрілік құралдарды, жабдықтарды, құралдарды және

материалдарды дайындау және даярлау;

      ауырған және тәжірибедегі жануарлар күтімі;

      тұяқтарды кесу, мүйіздерді кесу және жою, құсшаруалығы

өнеркәсібінде балапандардың тұмсықтарын кесу және күйдіру;

      паразитке қарсы жануарлардың тері жамылғысын

өңдеу;

      дератизациялауды жүргізу;

      мал базында малдың денсаулық жағдайын қадағалау;

      емдеу орталықтарының, зертханалардың, участоктың

және пунктың санитарлық жағдайына қызмет көрсету;

      ветеринар дәрігердің көрсетуі бойынша, жануарлар

ауруларына ауруға күдіктілерді изоляциялау және карантин бойынша шараларды

жүргізу;

      зертханалық жануарлар күтімі.

      Білулері керек:

      хирургиялық құралдар және материалдарды

зарарсыздандыру ережелерін;

      жануарларға емдік көмек көрсету тәсілдері;

      дәрілік заттарды енгізу тәсілдері;

      құралдарды және жабдықтарды пайдалану барысында,

жануарлармен жұмыс барысында жеке қауіпсіздік ережелерін білу керек.

4-разрядты, ветеринарлық санитар

Жұмысына сипаттама:

      аппараттар және механизмдер көмегімен

жануарларды емдеп тұмдау, тұрақты түрде жаппай егулерді жүргізу барысында

ветеринар мамандарына көмек көрсету, сонымен қатар жануарлардың өлекселерін

патологоанатомиялық жару және утилизациялау;

      вакцинациялау, дезинфекциялау және

дезинсекциялау жүргізу;

      дезинфекцияланған ерітінділерді дайындау;

      жануарлар қандарынан үлгі алу.

Білулері керек:

      жануарлар анатомиясын және физиологиясын;

      жануарлар ауруларын анықтау тәсілдерін;

      жалпы алдын алу негіздері, ауру себептері және

оларды топтастыру;

      вакцинациялауды жүргізу әдістері; алдын алу

шараларын ұйымдастыру негіздері;

      дезинфекциялаушы құрылғылардың құрылғысы, жануарлар

және мехнанизделіп өңделген қоралар үшін бүріккіштер және басқа құралдар.

 

Жануарларды ветеринарлық емдеп-тұмдау операторы

5-разрядты, жануарларды ветеринарлық емдеп-тұмдау операторы

 

     

Жұмысына

сипаттама:

      термометрия, егулер, жаппай емдік-алдын алу шараларын жүргізу, жануарлар және құстарды жаппай зерттеу барысында диагностикалық

препараттарды енгізу;

     жануарлар және құстардың ауруларын, өлімдерін ескерту бойынша ветеринарлық-алдын алу шараларын орындау;

      изоляторда ауру жануарлардың күтімі;

      жануарларды емдеуде ветеринарлық мамандықтарға көмек көрсету;

      травматикалық ақаулар, улану, жараларды емдеу барысында жануарларға алғашқы көмек көрсету;

      жараларды емдеу;

      жануарларды кастрациялау;

      зерттеу үшін материалды алу және

акушерлік көмек беру барысында ветеринарлық мамандарға көмек.

     Білулері керек:

      жануарлар анатомиясы және физиологиясы негіздерін;

      өнеркәсіп кешендерінде малшаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясының

принциптері;

      жануарлардың және құстардың ауруларын тарату туралы және оларды

диагностикалау принциптері туралы негізгі мәліметтер;

      жануарлар ауруларының алдын алу және емдеу шаралары;

      жиі пайдаланылатын дәрілік құралдар, олардың әрекеті және оларды жануарлар ағзасына енгізу тәсілдері;

      медикаменттер, биопрепараттар, дезинфекциялайтын құралдар,  құралдарды, дезинфекциялайтын техникаларды пайдалану тәртібі және сақтау

ережелері. Жаппай егулерді және басқа

жануарларды ветеринарлық емдеп тұмдау операторы, алғашқы құралдар, құралдар

және аппараттар соның ішінде аэрозольді вакцинацияларды ұйымдастыру және

жүргізу тәртібі;

      ветеринарлық-санитарлық ережелер негіздері

және ветеринарлық заңдылықтар;

      жануарлар және улы заттармен жұмыс жасау барысында жеке қауіпсіздік

ережелері.

 

Жануарлар мен құстарды жасанды ұрықтандыру

операторы

 4-разрядты

жануарлар мен құстарды жасанды ұрықтандыру операторы

 

Жұмысына сипаттама:

      жасанды ұрықтандыру бойынша дайындық жұмыстарын

жүргізу: физиологиялық ерітінділерді дайындау, ұрықтың еруі және оның сапасына

баға; медикаменттерді дайындау, жуу,  құралдарды,

ыдыстарды  дезинфекциялау және

зарарсыздандыру;

      жоспарланған ұрықтандыруға байланысты, жануарлар

мен құстарға санитарлық өңдеу жүргізу;

      жасанды ұрықтандыру пунктін тазалауды қолдау;

      жасанды ұрықтандырылған жануарлар мен құстардың

есебі;

      арнайы киімдер мен сүлгілерді жуу;

      пунктегі жылу және пункті жинау.

Білулері керек:

      жабдықтарды және реактивтерді пайдалану

ережелері;

      жануарларды жасанды ұрықтандыру және қамту

шаралары;

      жануарлар мен құстарды санитарлық өңдеу

ережелері, ұрықтандыру тәсілдері;

      шауһаттың сапасы және бағалау әдістері.

 

6-разрядты жануарлар мен құстарды жасанды ұрықтандыру операторы

 

Жұмысына сипаттама:

      сыртқы белгілері бойынша бұзаулағаннан кейін жатырды

анықтау;

      өндірушілерден сперма алу;

      жасанды ұрықтандыру жүргізу;

      өнеркәсіп, станциялар алдындағы есеп және есеп

беру.

Білулері керек:

      арнайы даярлау барысында алынатын, әдістер және

ауылшаруашылық жануарларын жасанды ұрықтандыру негіздері;

      өндірушілерден сперманы алу ережелері, оның

сапасына баға;

      спермаларды тасымалдау және сақтау ережелері;

      жасанды ұрықтандыру тәсілдері; ректальды зерттеу

тәсілдері;

      криогенді жабдықтар және сұйық азоттармен

айналысу ережелері, құралдарды және ыдыстарды зарарсыздандыру үшін медикаменттерді

пайдалану тәсілдері;

     Орта кәсіптік білім талап етіледі.